Καλιγούλας: Ποιητικό κείμενο, εμπνευσμένη σκηνοθεσία, σφριγηλή ερμηνεία.

Κριτική Θεάτρου | Ζωή Τόλη | Εnetpress

Tης Ζωής Τόλη
Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, «Καλιγούλας» του Αλμπέρ Καμί, σκηνοθεσία Αλίκη Δανέζη Kuntsen, Γιάννης Στάνκογλου στον ομώνυμο ρόλο, αξιόλογος συνδυασμός. Ποιητικό κείμενο, εμπνευσμένη σκηνοθεσία, σφριγηλή ερμηνεία.
 
Το έργο δημοσιεύθηκε το 1944 και ο Καμί το εντάσσει στον «κύκλο του παραλόγου» στον οποίο ανήκουν «Ο ξένος» (1942) και το δοκίμιο «Ο μύθος του Σισύφου» (1942). Ο νεαρός Ρωμαίος αυτοκράτορας, ένας λογικά οξυδερκής χαρακτήρας, οδηγείται στα όρια της παράνοιας μετά την απώλεια της αδελφής και ερωμένης του Δρουσίλλας και έρχεται αντιμέτωπος με το φιλοσοφικό ερώτημα τι είναι ζωή και τι θάνατος. Η υπαρξιακή αγωνία εκτινάσσεται μορφοποιούμενη σε εικόνες πολιτικού αμοραλισμού και θηριωδίας.
 
Η βία, οι συγκρούσεις, οι πλεκτάνες, οι διαξιφισμοί με τους πατρίκιους συνθέτουν ένα ασφυκτικό σκηνικό, που ο ίδιος στην ουσία δημιουργεί προκειμένου να προκαλέσει το θάνατό του. Πιστεύει πως η ζωή είναι παράλογη, ότι τη ζούμε χωρίς να είμαστε ευτυχισμένοι και ότι η μόνη βεβαιότητα είναι η λήξη της, ο θάνατος. Παθιάζεται με την αναζήτηση του Απόλυτου και δηλητηριασμένος από το αίσθημα της περιφρόνησης και του τρόμου, προσπαθεί να ασκήσει, μέσα από δολοφονίες και τη συστηματική διαστρέβλωση όλων των αξιών, μια ελευθερία, που όπως αποκαλύπτει στο τέλος είναι μάταιη. Ξεκινά ως ένας ευαίσθητος άνθρωπος, πλούσιος συναισθηματικά και καταλήγει αρνητής της ανθρώπινης υπόστασης. Και εδώ υπάρχει σύγκρουση.
 
Χρησιμοποιεί την εξουσία του πιστεύοντας πως η κοινωνία θα πρέπει να διέπεται από κανόνες και όχι ψευδαισθήσεις. Η δική του αλήθεια είναι η επανάσταση απέναντι στη ΜΟΙΡΑ. Ερημώνει τον κόσμο γύρω του και πιστός στη λογική του επιδιώκει την ειλικρίνεια και όχι την αυταπάτη. Μπαίνει σε μια αποστολή, γίνεται καθρέφτης της κοινωνίας γύρω του και ενσαρκώνει τον παραλογισμό της ύπαρξης και το ανέφικτο της ευτυχίας. Άπιστος απέναντι στον άνθρωπο, πιστός στον εαυτό του, ο Καλιγούλας συναινεί να πεθάνει, αφού αντιληφθεί ότι κανείς δεν μπορεί να σώσει μόνος του τον εαυτό του, εξασφαλίζοντας την ελευθερία όπως αυτός την ορίζει.
 
Αυτή την «αποστολή» με τις ψυχολογικές διακυμάνσεις και μεταπτώσεις καλείται ο πολύ καλός Γιάννης Στάνκογλου να αποτυπώσει με την εκφραστική του φυσιογνωμία, το ένστικτο και την αμεσότητα. Μέσα σ’ αυτή την «τραγωδία της νόησης» (Αλμπέρ Καμί) κινήθηκε αξιοπρεπώς, φώτισε ξεκάθαρα τις πράξεις τού διαταραγμένου χαρακτήρα και υπηρέτησε πιστά την αφαιρετική προσέγγιση της σκηνοθέτιδας. Συναντήθηκε με τον ήρωα αποδεικνύοντας τη σκηνική του δεινότητα. Η τραγικότητα όμως αυτής της συγκρουσιακής προσωπικότητας δεν αποδόθηκε σε βάθος, κάνοντας τον πρωταγωνιστή σε αρκετά σημεία να έχει μια απόσταση από το ερμηνευτικό του κέντρο (ενδεικτική η σκηνή στο φινάλε, όπου πρέπει να φανεί το συναίσθημα της ματαιότητας για όσα ανθρώπινα και τραγικά λάθη έχει διαπράξει στο όνομα μιας ελευθερίας). Η οξυδέρκεια και το παιγνιώδες του ρόλου δίδουν μια δραματική φρεσκάδα στην εξέλιξη της πλοκής.
 
Η Θεοδώρα Τζήμου υποδύεται την Καισωνία με πειθαρχία, αλήθεια και έμπνευση. Τον Χαιρέα ενσαρκώνει ο υπέροχος Ιερώνυμος Καλετσάνος, που με το απίστευτο ταλέντο του και την αίσθηση του μέτρου σε παρασύρει, σε κάνει συμμέτοχο, σε καθηλώνει να ζήσεις το κλίμα της εποχής. Η πνευματικότητα με την οποία έντυσε το ρόλο του, πολυσχιδής. Επίσης ξεχώρισε ο Μιχαήλ Afolayan που παίζει τον Ελικώνιο. Οι υπόλοιποι ηθοποιοί υπέροχοι, στάθηκαν με σεβασμό στο θεατρικό σανίδι ενισχύοντας τη δυναμική του έργου.
 
Η Αλίκη Δανέζη Kuntsen μάς έδωσε μια δραματουργική εξέλιξη ξεκάθαρη, με δομή, πλοκή και αφήγηση που αποδόθηκαν με μια αριστοτελική διάσταση, θυμίζοντας μια κινηματογραφική ρεαλιστικότητα. Ο Blaine Reininger των Tuxedomoon παίζει ζωντανά στη σκηνή και η σύνθεσή του ταιριάζει στο πυρήνα της παράστασης, γιατί συνδυάζει το σκληρό με το ευαίσθητο και το συναισθηματικό. Η μετάφραση είναι της Φρανσουάζ Αρβανίτη. Σκηνικά: Πάρις Μέξης, κοστούμια: Μαρίνα Χατζηλουκά, φωτισμοί: Αλέκος Γιάνναρος και κίνηση: Νίκος Δραγώνας συνέτειναν στην ολιστική αισθητική του όλου εγχειρήματος.
 
Ο Καλιγούλας είναι η ιστορία μιας ανώτερης αυτοκτονίας. Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αυτό που κάνει είναι μια πράξη «αυτοθυσίας» και όχι παραφροσύνης. Τελικά γίνεται και συμπαθής ως θεατρικό πρόσωπο.

FOLLOW US

Youtube Instagram
Gravity custom web