Με ένα κείμενο που πηγαίνει στις ρίζες του σύγχρονου ευρωπαϊκού θεάτρου, στη «στιγμή» της μετάβασης από την κωμωδία της Αναγέννησης και του Μπαρόκ στην ηθογραφία και στο σύγχρονο ρεαλιστικό θέατρο, τους Καβγάδες στην Κιότζα του Κάρλο Γκολντόνι, ο Βασίλης Παπαβασιλείου ετοιμάζεται να κάνει τη δική του «πρεμιέρα», την Τετάρτη, στο Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά.

Για το ταξίδι αυτό του Βενετσιάνου από τη λιμνοθάλασσα του 18ου αιώνα στο πειραϊκό λιμάνι του 21ου, ο σκηνοθέτης έχει στη διάθεσή του για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους τρεις εξαίρετους ηθοποιούς, τον Γιάννη Νταλιάνη και τις Ελένη Ουζουνίδου και Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου. Αυτοί θα ζωντανέψουν «την μικρή κοινωνία των ψαράδων της Κιότζα. Πρόσωπα απλοϊκά, ευσυγκίνητα, αστεία κι αξιαγάπητα. Η γλώσσα τους τρέχει με αφοπλιστική ανευθυνότητα κι αυτό οδηγεί στους καβγάδες όλων με όλους, σαν μέρος, σχεδόν, ενός παιχνιδιού της καθημερινότητάς τους», μας λέει η Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, που ερμηνεύει τον ρόλο της σιορα-Πάσκουα σε αυτό το «χορωδιακό σύνολο», όπως το χαρακτηρίζει.

Η σκηνοθετική προσέγγιση ισορροπεί μεταξύ κομέντια ντελ άρτε και ηθογραφίας, καθώς «σκιαγραφεί μια συγκεκριμένη καθημερινότητα, τις συμπεριφορές, τις σχέσεις και την αθωότητα μιας ομάδας ανθρώπων», όπως λέει η Ελένη Ουζουνίδου. Όμως ηθογραφία εδώ δεν σημαίνει γραφικότητα, αλλά «ρεαλιστική περιγραφή μέσω των καυστικών υπονοουμένων και των έντονων στιγμών και διαλόγων».

Το έργο του Γκολντόνι γράφτηκε το 1762 και αναβίωσε διακόσια χρόνια αργότερα, στο Piccolo Teatro του Μιλάνου, χάρις στον Giorgio Strehler, που ανέδειξε τον ρεαλιστικό του χαρακτήρα αντί για τα συμβατικά φαρσικά του στοιχεία. «Το μεγάλο θέατρο, σαν αυτό του Γκολντόνι, δεν είναι ποτέ μουσειακό. Η κωμική μηχανή που στήνει ο σπουδαίος αυτός τεχνίτης της κωμωδίας των ανθρωπίνων σχέσεων, είναι πάντα εκεί για να μας παρασύρει, να μας ξεσηκώσει, να μας χαρίσει ευφορία», λέει η Αλ. Σακελλαροπούλου.

«Η επικαιρότητα του έργου εντοπίζεται στην πολιτική, στην αισθητική οπτική του. Ο δρόμος του ρεαλισμού περνά μέσα από μιαν ιδιότυπη παιδικότητα κι όλα στροβιλίζονται διαρκώς γύρω από έναν καβγά, που όμως αφήνει ν' αποκαλυφθούν αλήθειες και διαπιστώσεις που αντιστοιχούν στην καθημερινότητα. Οι μη κανονικοί χαρακτήρες, που παρουσιάζονται ως πρόσωπα «θείας αφέλειας» με καυστικότητα και αμεσότητα, φωτογραφίζουν την αθωότητα, μιας και οδηγούν εύστοχα σε σύγχρονο προβληματισμό», συμπληρώνει η Ελ. Ουζουνίδου.

Το ότι το έργο θα παρουσιαστεί σε ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα του 19ου αιώνα, με κλασική ιταλική σκηνή «ιδανική για τον Γκολντόνι, που η μουσικότητα του λόγου του συνομιλεί με την όπερα», αποτελεί για την Αλ. Σακελλαροπούλου «τη μέγιστη απόλαυση να πατώ αυτή την σκηνή που έχει την τέλεια σχέση με την πλατεία και τα θεωρεία της. Που είναι εκεί για να με υποδεχτεί και να με στηρίξει στην σχέση μου με το κοινό. Ένα θέατρο-εργαλείο για την σκηνική πράξη!», ενώ η Ελ. Ουζουνίδου, που όπως λέει αισθάνεται κι αυτή «τη μαγεία και τη θετικότητα του χώρου», τονίζει πως η αναβίωση ενός τέτοιου εμβληματικού μνημείου «φαίνεται ότι μπορεί να μας γεμίσει ελπίδες για τη συνέχεια της τέχνης, εντός της σκηνής του».

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι δύο πρωταγωνίστριες συνεργάζονται με τον Βασίλη Παπαβασιλείου. Η Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου συνεργάζεται μαζί του για όγδοη φορά, ενώ είναι «και ο τρίτος Γκολντόνι που με προσκαλεί να μοιραστούμε. Ο πρώτος ήταν πριν από 28 χρόνια, το Καινούργιο σπίτι... Μεγαλώσαμε, η Ελλάδα άλλαξε, δυστυχώς όχι προς το καλύτερο που ελπίζαμε...» Πώς τον βλέπει τώρα, έχοντας πίσω της τόσα χρόνια συνεργασίας; «Συναντώ έναν Βασίλη πάντα τρυφερό και υπομονετικό με τους ηθοποιούς του, τους νέους ανθρώπους να ρουφούν τον λόγο του και να εμπνέονται, όπως και εγώ τόσα χρόνια μετά. Μου δίνει την εντύπωση ότι τελευταία πλησιάζει τα κείμενα με μια ανάγκη ανακάλυψης της παιδικότητας, της αθωότητας, της πρώτης ηλικίας της θεατρικής πράξης».

Από τη μεριά της, η Ελένη Ουζουνίδου συνεργάστηκε μαζί του στην πρώτη της εμφάνιση στο σανίδι, στη σαιξπηρική κωμωδία Όπως σας αρέσει, που ο Β. Παπαβασιλείου σκηνοθέτησε για το ΚΘΒΕ το 1998. «Είναι χαρακτηριστικό το συναίσθημα που είχα όταν πρωτοσυνεργάστηκα με τον κ. Παπαβασιλείου», μας λέει. «Ήμουν αρκετά νεαρή και λίγο φοβισμένη διότι ήταν ιδιαίτερη τιμή για μένα να δουλέψω για έναν κορυφαίο καλλιτέχνη. Θυμάμαι όμως πως παρά τη συστολή μου έμπαινα στον χώρο της πρόβας χοροπηδώντας, τόσο όμορφα ήταν. Χρόνια μετά, πάλι χοροπηδώντας μπαίνω, ο φόβος έγινε δέος κι αφού απόκτησα κι εγώ κάποια μικρή εμπειρία, νομίζω πως κατανοώ περισσότερο αυτόν τον σπουδαίο άνθρωπο...»

Επιστρέφοντας στον Γκολντόνι και τη διαχρονικότητα του έργου του, η Αλ. Σακελλαροπούλου καταλήγει: «Προσωπικά, συναντώντας τον Γκολντόνι θυμάμαι ποια Ευρώπη εδώ και χρόνια αγαπώ! Αυτή των συγγενών πολιτισμών, του κοινού τρόπου να γελάμε, της κοινής θεατρικής λαϊκότητας. Για μένα ο Γκολντόνι, ο Μολιέρος, ο Καραγκιόζης, ο Βιτόριο Γκάσμαν, ο Λογοθετίδης, ο Παπαγιαννόπουλος και όλοι οι άγιοι της κωμωδίας είναι η ψυχή των λαών της Ευρώπης! Τους έχω ανάγκη! Για να αντέξω τον ανέμπνευστο, σοβαροφανή, ξύλινο λόγο των σύγχρονων πολιτικών της».

 

info

ΚΑΒΓΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΚΙΟΤΖΑ του Κάρλο Γκολντόνι. Σκηνοθεσία - μετάφραση: Βασίλης Παπαβασιλείου. Σκηνικά – κοστούμια: Μαρί Νοέλ Σεμέ. Μουσική: Δημήτρης Καμαρωτός. Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ. Ερμηνεύουν: Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, Γιάννης Νταλιάνης, Ελένη Ουζουνίδου, Άντρη Θεοδότου, Χριστίνα Μαξούρη, Άγγελος Μπούρας, Τζωρτζίνα Παλαιοθόδωρου, Αντώνης Πριμηκύρης, Χρήστος Σαπουντζής, Μενέλαος Χαζαράκης, Νικόλας Χανακούλας, Στράτος Χρήστου.